Het is goed om weten dat er van recessie niet louter één definitie bestaat. Algemeen gesteld gaat het om een aanzienlijke daling van het niveau van economische activiteiten die enkele maanden of in het slechtste geval zelfs enkele jaren duurt. De betekenis van recessie kan nog beter begrepen worden op basis van de definitie ervan van het National Bureau of Economic Research (NBER), waarin men gewag maakt van een “aanzienlijke en algemene afname van de economische activiteit die langer dan enkele maanden aanhoudt en die doorgaans ook zichtbaar is in het reële bruto binnenlands product (bbp), de werkelijke inkomens, de werkgelegenheid, de industriële productie en de groot- en kleinhandel”.
Het voornaamste meetinstrument voor een recessie is het bbp, het bruto binnenlands product van een land, waarmee het verschil tussen een technische en een economische recessie beter begrepen kan worden
11 maart 2024
5 minuten lezen
Beleggingen en levensverzekeringen
FWU - Expert Corner - FWU AG
Het verloop van de economie wordt gekenmerkt door verschillende fases die elkaar opvolgen en zich herhalen volgens een schema dat ‘economische cyclus’ genoemd wordt.
Volgens de theorie die aan het begin van de 20ste eeuw door Joseph Alois Schumpeter ontwikkeld werd, zijn er vier fases in de economische cyclus: groei, inkrimping/recessie, depressie en herstel.
Volgens het gedachtegoed van deze Oostenrijkse econoom is recessie de eerste van twee stadia van de afnemende fase van de economische cyclus, en valt deze tussen het hoogste en het laagste omslagpunt.
Een land gaat door een technische recessie wanneer er zich gedurende twee opeenvolgende kwartalen een negatieve conjunctuurwijziging van het bbp voordoet. Een voorbeeld is de situatie die zich in 2023 afspeelde in Duitsland, toen het bbp in de eerste drie maanden van het jaar met 0,3% afnam, na de daling van 0,5% in het laatste kwartaal van 2022. Het ging om een belangrijke gebeurtenis die de ‘locomotief van Europa’ trof, een lakmoesproef van de economische crisis van 2023.
Economische recessie betekent dan weer iets anders, aangezien het in dat geval gaat om een negatieve wijziging van het trendmatig bbp ten opzichte van dezelfde periode van het jaar ervoor.
Nu we toegelicht hebben wat een economische recessie is, gaan we - vóór we overgaan tot de kern van de zaak kort - in op het verschil tussen recessie en inflatie.
Het gaat om twee heel verschillende economische fenomenen, die wel nauw met elkaar in verband staan, ook op het vlak van tijd, aangezien ze niet tegelijkertijd voorkomen maar het ene op het andere volgt.
De inflatie, de algemene prijsstijging van goederen en diensten, stijgt doorgaans tijdens de fase van economische expansie, terwijl een recessie gepaard gaat met een langdurige en aanzienlijke afname ervan.
Inflatie is een van de mogelijke oorzaken van een recessie, met name wanneer de inflatie bijzonder hoog is. Laten we eens kijken naar de andere oorzaken.
Elke recessie is anders en dat komt ook doordat de oorzaken verschillen maar vaak toch met elkaar in verband staan. We geven hier geen volledige en exhaustieve opsomming van de oorzaken, maar halen wel de voornaamste oorzaken van een recessie aan.
Als we kijken naar de context waarin in het verleden economische crisissen zijn opgetreden, kunnen we stellen dat de duidelijke daling van de consumentenuitgaven, bijvoorbeeld door een gebrek aan vertrouwen, een van de oorzaken is die een recessie kan uitlokken.
De afname van de vraag naar goederen en diensten leidt tot een productiedaling bij de bedrijven en kan op zijn beurt ingegeven zijn door hogere kosten en prijzen van de bedrijven.Een uitermate hoge inflatie heeft negatieve gevolgen voor de economie.
Enerzijds neemt de koopkracht van de consumenten af en anderzijds grijpen de nationale banken in met eerder aanzienlijke verhogingen van de rentetarieven, waardoor de economische activiteit afgeremd wordt.Een economische schok kan ernstige gevolgen hebben, waaronder ook een recessie.
De coronapandemie, die ook een wereldwijde recessie veroorzaakt heeft, is het uitgelezen voorbeeld om dat mechanisme uit te leggen. Ook andere externe factoren voor een recessie zoals oorlogen en natuurrampen kunnen een grote rol spelen.Een buitensporige schuldenlast, zoals bij de overheid als bij particulieren, is vaak nadelig voor de economie en kan in sommige gevallen een crisis veroorzaken, wat leidt tot insolventie en faillissementen, wat op zijn beurt dan weer leidt tot een instorting van de economische activiteit.
Financiële crisissen kunnen het vertrouwen van de consument en van de belegger aantasten, wat uitmondt in minder beleggingen en minder uitgaven.
De economische crisis van 2008, die getekend werd door het faillissement van een grote naam zoals Lehman Brothers, heeft tot een grote recessie geleid. Deze was het gevolg van een financiële crisis en had ook alles te maken met de vastgoedzeepbel.
Net zoals dat het geval was voor de oorzaken, zijn er ook verschillende gevolgen van een recessie voor de economie, die bovendien ook nog eens lang kunnen aanhouden.
Toename van de werkloosheid: Tijdens een recessie zien we een toename van de werkloosheidsgraad omdat bedrijven minder werkkrachten nodig hebben wegens een verlaagde productie.
Daling van het inkomen en de consumptie: De toename van de werkloosheid gaat vaak hand in hand met lagere lonen; het gevolg is een lager beschikbaar inkomen en minder consumptie.
Daling van de economische groei: In functie van de hogergenoemde factoren vertraagt de economie en krimpt deze behoorlijk, wat aanleiding geeft tot een negatieve spiraal die leidt tot minder werkgelegenheid en minder consumptie.
Daling van de bedrijfsinvesteringen: Door de economische onzekerheid wegens een recessie schroeven bedrijven de investeringen terug. Dat heeft een negatieve weerslag op de toekomstige groei en de innovatie.
Financiële instabiliteit: In een recessie kan de financiële en bankensector te maken krijgen met leningen die niet afbetaald worden, wat zorgt voor een zekere instabiliteit op de markten.
Ondanks het unieke karakter van elke recessie is het niet onmogelijk om in algemene bewoordingen aan te geven op welke manier de fases van economische inkrimping een impact hebben op financiële beleggingen.
Aandelen zijn één van de meest getroffen categorieën van beleggingen tijdens een recessie.
De beurzen zijn dan erg volatiel en gaan doorgaans in dalende lijn omdat de beleggers bezorgd zijn over de gezondheidstoestand van de economie en de bedrijven, en daarom gaan verkopen.
De bedrijven zien doorgaans hun balansprognoses afnemen en in sommige gevallen herzien of blokkeren zij de uitkering van de dividenden, waardoor het aandeel minder aantrekkelijk wordt ten voordele van veiligere beleggingen.
In tegenstelling tot aandelen kunnen obligaties tijdens een recessie op meer interesse van de beleggers rekenen.
Door de economische onzekerheid en de daling van de beurzen gaan beleggers net hun toevlucht zoeken in obligaties waarvan de waarde doorgaans stijgt.
Dat gebeurt als gevolg van de ‘fly to quality’, maar ook van het expansieve monetaire beleid van de nationale banken, denk bijvoorbeeld aan Quantitative Easing. Tijdens een recessie geeft men de voorkeur aan overheidsobligaties maar ook minder risicovolle bedrijfsobligaties, waardoor dus de obligaties met een hoog rendement uitgesloten worden.
Niet alleen aandelen zijn het slachtoffer van een recessie. Hetzelfde geldt voor de grondstoffen, zij het niet voor alle.
De industriële grondstoffen voelen de negatieve impact. Zij worden doorgaans het hardst getroffen aangezien ze gekoppeld zijn aan de economische groei.
Andere grondstoffen, zoals goud, winnen dan weer meestal terrein omdat ze gekend staan als veilige havens.
Ook valuta worden beïnvloed door een recessie, waarbij men in die tijden doorgaans een voorkeur heeft voor de veiligere valuta.
Beleggers concentreren zich op de valuta die beschouwd worden als veilige havens, zoals de Amerikaanse dollar, de Zwitserse frank en de Japanse yen, die een beter rendement laten optekenen dan andere valuta.
Nu we de gevolgen van een recessie op de voornaamste categorieën beleggingen hebben bekeken, onderzoeken we nader wat we tijdens een recessie kunnen doen.
Beleggen tijdens een recessie is mogelijk, maar je doet er goed aan te weten hoe je dat moet aanpakken om onaangename verrassingen te vermijden.
Waarin beleggen in tijden van recessie? Welke strategieën gebruiken om je spaargeld te beschermen?
In het algemeen is het raadzaam om voorzichtige beleggingsstrategieën te volgen, om zo veel mogelijk de eigen portefeuille te beschermen en te beseffen dat beleggen in tijden van crisis grote opportuniteiten kan inhouden.
Ten eerste is een gepaste beleggingsdiversificatie cruciaal, zodat de risico's beperkt worden en het eigen kapitaal op middellange termijn beschermd wordt.
Die doelstelling kan je bereiken door in de portefeuille verschillende categorieën beleggingen op te nemen, van aandelen tot obligaties en van grondstoffen tot edelmetalen.
De diversificatie moet gepaard gaan met een langetermijnaanpak, zodat je je kan indekken tegen de volatiliteit op korte termijn en waarbij de groei-opportuniteiten op lange termijn gegrepen kunnen worden.
Een succesvolle strategie is geleidelijk aan te beleggen door middel van kapitalisatieplannen waarmee je gemeenschappelijke beleggingsfondsen of pensioenfondsen kan kopen, maar ook kan beleggen in levensverzekeringen en beleggingspolissen waardoor het risico om met een groot bedrag op één enkel moment toe te treden tot de markt verlaagd wordt.
Het is evenzeer belangrijk om aandachtig en continu de markt op te volgen, zodat je je kan aanpassen aan marktwijzigingen door je beleggingsstrategie te herzien.
Daarvoor is het vast en zeker belangrijk om een financieel consultant te raadplegen die de beste keuzes kan voorstellen op basis van je eigen situatie en de te behalen doelstellingen.
Goed om te weten
Tijdens een recessie is een voorzichtige beleggingsstrategie aangewezen, waarbij je echter de grote opportuniteitendie een crisisperiode kan bieden niet uit het oog verliest.
Om te weten waarin te beleggen tijdens een recessie, is het van belang de te volgen strategieën te kennen maar ook te weten welke asssets de voorkeur genieten en welke je best links laat liggen.
In de eerste categorie, waarin we investeren in tijden van oorlog, pandemie of andere instabiele situaties, vinden we de veilige havens terug. Dat zijn beleggingen die als veilig beschouwd worden, zoals goud, valuta met de grootste stabiliteit, overheidsobligaties en enkele grondstoffen, zoals landbouwgrondstoffen.
Ga aandelen niet uit de weg, maar kies dan wel voor kwaliteitsvolle effecten zoals effecten die op termijn stabiele dividenden uitkeren.
In de portefeuille moeten ook aandelen van defensieve sectoren zitten, zoals nutsvoorzieningen, evenals aandelen die verband houden met overheidsdiensten en essentiële verbruiksgoederen, aangezien de vraag naar dergelijke producten en diensten doorgaans stabiel blijft.
Tot slot is het raadzaam om een deel in liquiditeiten aan te houden, zodat er middelen zijn die ingezet kunnen worden om beleggingsopportuniteiten te grijpen die zich tijdens een crisis vaak voordoen.
Een recessie:
is een natuurlijke fase van de economische cyclus
kan een aanzienlijke impact hebben op de economie en beleggingen
biedt aan beleggers ook opportuniteiten